Federal Nedir, Federal Devlet Ne Demek?
Bu yazımızda federal nedir, ABD federal hükumeti ve eyalet sistemi nasıl işliyor bunlarla ilgili bilgiler vereceğiz.
Amerika Birleşik Devletleri'nde iki ana hükumet katmanı devlet ve ulusal düzeydedir. Birden fazla hükumet katmanının aynı bölge üzerinde yargı yetkisine sahip olduğu bu sisteme federalizm denir.
Amerikalılara ve bu ülkede uzun süre kalmış olanlara, hükumetin birçok katmana bölünmüş olması doğal görünmekle birlikte, aslında dünyada sadece 15 federal cumhuriyet var.
Federal Nedir?
Federal ne demek sorusuna verilebilecek en kısa yanıt; kendi içerisinde özerk yani kendi yasaları ve kuralları olan fakat dış işlerde tek devlet olarak hareket eden sisteme federal denir.
Federal ne demek, ne anlama geliyor ve sistem nasıl işliyor konusu ile ilgili şu video aydınlatıcı bir ek bilgi olabilir:
Amerika'da Federal hükumet Ve Eyalet sistemi nasıl işliyor?
Amerika Birleşik Devletleri'nde federalist sistem ortaya çıkmıştır, çünkü devletler farklı nüfuslara ve farklı ihtiyaçlara sahip olan ayrı kolonilerden meydana gelmiştir. Anayasa, federal hükumetin değil, eyalet hükumetlerinin günlük olarak vatandaşlar için ana hükumet birimi olacağını öngörmüştür.
Bazı yönlerden, bu işleyiş halen geçerliliğini sürdürmektedir. Eyaletler evlilik ile ilgili prosedürlerini ve boşanma şartlarını belirler. Eyalet hükumetleri ehliyet ve araç ruhsatı verir. Arabalar için eyalet çapındaki hız sınırlarına ve inceleme gereksinimlerine karar verirler.
Ancak bugün bu iki egemenlik statüsü birçok yönden birbiri içine geçmiş bulunmaktadır. İki seviye arasındaki güç dengesi, toplumun ihtiyaçları değiştikçe zaman içerisinde mutasyona uğramıştır.
ABD Anayasası'nın IV. Maddesi devletlerin birbirlerine karşı sorumluluklarını ve federal hükumetin devletlere karşı sorumluluklarını belirler.
IV. Maddenin 1. Kısmı, eyaletlerin, diğer her bir eyaletin kamu ve adli işlemlerine “tam inanç duymalarını ve kabul etmelerini” şart koşar. Başka bir deyişle, devletler birbirlerinin kararlarını ve yasal yargılarını şartsız olarak uygulamalıdır: bir eyalette evlenen bir kişi başka bir eyalete taşınırsa hala evlidir ve başka bir eyalete giderse bir suçtan mahkum olan bir kişi hala tehlikededir.
Bölüm 2, her bir eyaletin vatandaşlarının diğer eyaletteki vatandaşların tüm “imtiyazları ve dokunulmazlıklarına” sahip olmalarını şart koşar. Bu, eyaletlerin yeni gelenlere kendi vatandaşlarından daha kötü davranamayacağı anlamına gelir.
Örneğin, Federal Yüksek Mahkeme, bir yıl boyunca yeni sakinleri refah ödeneğini reddeden bir California yasasının anayasaya aykırı olduğuna karar vermiştir.
Federal hükumet Ve Eyalet: Özel ve Ortak güçler
Eyaletler ve federal hükumet arasındaki güç dengesi üzerinde devam etmekte olan müzakerelerin bir nedeni, münhasır ve eş zamanlı yetkileridir.
Münhasır yetkiler, federal hükumete veya eyaletlere tahsis edilen yetkilerdir. Eş zamanlı yetkiler, federal hükumet ve eyaletler tarafından paylaşılan güçlerdir.
Sadece federal hükumet parayı basabilir, postaları düzenleyebilir, savaş ilan edebilir veya dış ilişkiler kurabilir. Federal hükumetin özel yetkileri, ulusun birleşik bir bütün olarak faaliyet göstermesine yardımcı olmaktadır.
Ancak eyaletler de oldukça fazla güce sahiptirler. Eyaletler bütün seçimleri, hatta cumhurbaşkanlığı seçimlerini bile yapmakta ve anayasa değişikliklerini onaylamaktadır.
Yasaları federal yasalarla çelişmediği sürece, eyalet hükumetleri ticaret, vergilendirme, sağlık hizmetleri, eğitim ve kendi devletlerindeki diğer birçok konu hakkında politikalar belirleyebilir.
Özellikle, hem eyaletler hem de federal hükumetin vergi alma, yasaları yapma ve yasaları uygulama, bankaları kiralama ve borç alma gücü vardır.