ABD'de Hukuk Sistemine Genel bir Bakış
Dünya üzerinde demokrasi ve adalet gibi kavramların en iyi işlediği ülkelerden birinin Amerika Birleşik Devletleri olduğunu söyleyebiliriz.
Günümüze kadar gelen hukuk sistemiyle eşitlik ve adalet gibi kavramlara hak ettiği değeri veren ABD, bunu nasıl yapıyor olabilir? Bu yazımızda ABD’nin hukuk sistemini mercek altına aldık.
ABD’de Hukuk Sistemi Nasıl İşliyor?
ABD Hukuk sistemine yön veren temel etken, çekişmeli adalet düzenidir. Bu sistemde dava işlemlerini yürüten avukatlar, savunmalarını jüri önünde yaparlar. ABD mahkemelerinde sinema ve dizi filmlerden aşina olduğumuz uyulması gereken birtakım kurallar vardır. Bu kuralları ABD Yüksek Mahkeme Komitesi’nde görev yapan üst düzey yetkililer belirler.
ABD eyalet sistem ile yönetilen bir ülke olduğu için davalar eyalet mahkemelerinde görülür. Bu mahkemeler, bağlı olduğu eyalete göre farklı kararlar verebilir. Çünkü ABD sistemi, eyaletlere kendi kurallarını koyma yetkisi vermiştir. Ancak her bir eyalet mahkemesi, Federal Mahkeme’ye bağlıdır. Genel anlamda Eyalet Mahkemesi kararları dışına çıkamaz. Federal mahkemeler, eyalet mahkemelerinde çözülemeyen davaların çözümü konusunda önemli bir rol oynar. ABD Hukuk sisteminin önemli aktörlerinden olan yargıçlar, ABD başkanı tarafından atanır. Ancak bu atamalar senatonun onayını almak zorundadır.
ABD hukuk sistemi hakkında bilgi edinirken mahkemelerin yargı yetkilerini de göz atmak gerekir. Her mahkemenin iki farklı yargı yetkisi vardır:
- Konuya ilişkin yargı yetkisi
- Kişisel yargı yetkisi
Bu hükümler, davaların eyalet mahkemelerinde mi yoksa federal mahkemede mi görüleceği ile ilgilidir. Kişisel yargı yetkisi, davanın eyalet mahkemelerinde görüleceğini belirtir. Konuya ilişkin yargı yetkisi ise davaların Federal Mahkeme’ye taşınacağını ifade eder.
ABD hukuk sistemindeki bir başka önemli faktör ise jüridir. ABD Yüksek Mahkeme ve Yargıtay’ı bir kenara bırakırsak Federal ve Eyalet mahkemeleri, yargı süreçlerini jürinin etken olduğu bir düzen içinde gerçekleştirir. Jüriler ise 6 ile 23 kişinin oluşturduğu kayıtlı seçmen ve temiz sicilli ABD vatandaşlarından oluşur. Hakimin vereceği kararı etkileme gücü olan jüriler, yargılama sürecinin gidişatını değiştiren önemli bir figürdür.
Hukuk Eğitimi Nasıl Alınır?
ABD hukuk eğitimi, birçok ülkeye göre daha farklıdır. ABD’de hukuk eğitimi almak için öncelikle bir lisans diploması gerekir. Bu diploma ABD ya da daha farklı bir ülkeden alınabilir. Lisans mezunu olan adaylar, daha sonra “LSAT” (Law School Admission Test) isimli bir sınava girmeli ve geçer not almalıdır.
Bunun yanı sıra her adayın çok iyi bir İngilizce konuşması şarttır. Bu nedenle de “TOEFL” ya da “IELTS” gibi sınavlardan da başarılı bir not almak gerekmektedir. Dolayısıyla aşağıdaki kriterleri yerine getirenler, Hukuk eğitimi almaya hak kazanır:
- Herhangi bir bölümden lisans mezunu olmak
- LSAT sınavında başarılı olmak
- TOEFL ya da IELTS sınavlarında geçer not almak
Yukarıdaki kriterleri yerine getirenler ABD’DE hukuk eğitimi almaya hak kazanırlar. Hukuk eğitimi süresi 6 akademik dönemdir; toplamda ise 3 yıldır.
Hukuk eğitimini de tamamlayan adaylar daha sonra avukat ya da hukukçu olmak için çalışmak istediği eyaletin barosuna başvurmalıdır. Başvurulan baro da adayların yeterliliğini ölçmek için sınava tabi tutar. Bu sınavda da başarılı olan adaylar ABD hukuk sistemi içinde önemli bir karar verici konuma gelir.
ABD’deki hukuk eğitiminin son derece zorlu olduğunu ifade etmek mümkündür. Bir tıp eğitimi kadar zor olduğu söylenen ABD Hukuk Eğitimi, diğer ülkelerle karşılaştırdığımızda yüksek lisans seviyesinden itibaren verilmektedir.
Avukatlık ve Hukuk Bürosu Sistemi Nasıl işliyor?
ABD hukuk büroları ve bu bürolarda çalışana avukatlar, eyalet yasalarına göre hizmet verirler. ABD’deki eyalet sistemi, hukuk bürolarının kılavuz aldığı bir pusuladır.
Zira her bir avukatlık ve hukuk bürosu, sınırları içinde olduğu eyalet mahkeme yasalarına bağlıdır. Bu nedenle eyaletler arasında farklı kararların verildiğine denk gelinir. Ancak herhangi bir uyuşmazlıkta dava Federal Mahkeme’ye taşınarak tarafsız bir şekilde çözülme gayreti gösterilir.
ABD’deki hukuk bürolarının geçerli olması için bulunduğu eyaletin barolarına kayıtlarını yaptırmaları gerekir. Böylece hukuk bürolarının davacıları ya da herhangi bir tarafı temsil etme durumu oluşur. ABD’de bir ya da birden fazla avukat birleşerek hukuk bürosu açabilir. ABD kurallarına göre hukuk eğitimi alan ve yeterliliği karşılayan herkes, hukuk bürosu kurarak çalışmalarını gerçekleştirebilir.
Nasıl Avukat Edinilebilir?
ABD’de bir dava açmak ya da kendini savunmak isteyenler, bir hukuk bürosuna başvurabilir. Bu konuda en önemli nokta davanın hangi eyalet mahkemesinde açılacağıdır. Çünkü başvurulacak hukuk bürosu, davanın açılacağı eyalette olmalı ve o eyaletin kuralları doğrultusunda hizmet vermelidir.
ABD federal mahkemesinde dava açmak isteyenler, avukat ücretini ödemek suretiyle avukat tutabilir ve dava açabilir. Dava açma ücreti yaklaşık olarak 200 ile 400 dolardır.
Dava ücretlerinin yanında davacılar, avukat ücretlerini de ödemelidir. Avukat ücretleri ise hukuk bürolarına göre değişiklik gösterebilir. Avukat tutmak için maddi durumu yeterli olmayanlara ise mahkeme ücretsiz avukat desteği sağlamaktadır. Ücretsiz avukat tutma durumu, ceza davaları ve boşanma davalarında geçerli olmaktadır.
Kaynaklar: https://www.visamerika.com/ & https://www.ekinlaw.com/